Zalim Stalin Geri Döndü
Moskova'nın derinliklerinden, yıllar sonra bir gölge yükseliyor: Zalim Stalin, 50 yıl önce kaldırılan heykeliyle, sessizce ve beklenmedik bir anda, şehrin kalbine, işlek bir metro istasyonuna geri döndü. Bu ani 'geri dönüş', Putin'in Sovyet liderinin figürünü Rusya sokaklarına sinsice yayma çabalarının yeni ve ürkütücü bir aşaması olarak yorumlanıyor.
Rusya'nın başkenti Moskova'da, 50 yıl önce kaldırılan Josef Stalin heykelinin bir kopyasının en aktif tren istasyonlarından birine önceden duyuru yapılmaksızın yerleştirilmesi, "Zalim Stalin Moskova'ya Geri Döndü" endişelerini yeniden alevlendirdi. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in, Sovyet liderinin tartışmalı figürünü Rusya sokaklarına geri döndürme çabaları, bu son adımla birlikte yeni ve kaygı verici bir boyuta ulaştı.
De-Stalinizasyon Bitti, Şimdi Geri Dönüş Zamanı
Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği döneminde Stalin'in ölümünü takip eden "De-Stalinizasyon" süreciyle birlikte caddelerden ismi kaldırılan, heykelleri azaltılan Stalin figürü, Rusya Federasyonu'nun kuruluşundan sonra da kamusal alandan uzak tutulmuştu. Ancak eski bir KGB ajanı olan Putin'in 2000 yılında iktidara gelmesinden ve özellikle 2023'te Rusya'nın Ukrayna ile savaşa başlamasından bu yana, Stalin'in imajının toplumsal hafızaya yeniden kazandırılması yönündeki adımlar hız kazandı.
50 Yıl Sonra Gelen Replikalar ve Artan Endişeler
Bu yönde atılan en belirgin adımlardan biri, başkent Moskova'da bir metro istasyonuna, 1950 yılında açılan ve 1960'larda de-Stalinizasyon çalışmaları kapsamında parçalandığı düşünülen "Lider ve Komutana Halkın Minnettarlığı" adlı Stalin heykelinin bir replikasının aniden yerleştirilmesi oldu. Kızıl Meydan'a sadece birkaç kilometre uzaklıktaki bu merkezi konuma yapılan bu beklenmedik yerleştirme, gözlemciler tarafından Stalin'i kamusal hayata döndürme çabalarının en büyük adımı olarak nitelendirildi.
Bağımsız gazetecilerin hesaplarına göre, Putin'in iktidara gelmesinden bu yana Rusya genelinde 100'den fazla Stalin anıtı dikildiği belirtiliyor. Bu anıtların çoğunun, Moskova'nın Kırım'ı ilhak etmesinin ardından Batı ile ilişkilerin gerildiği 2014 yılından sonra dikilmesi dikkat çekiyor.
Milyonların Katili Mi, Savaş Kahramanı Mı?
Stalin, bir yandan 2. Dünya Savaşı'nda elde edilen zafer nedeniyle halkın bir bölümü tarafından "kahraman" olarak görülse de, diğer yandan milyonlarca insanın hayatına mal olan baskıcı politikaları ve gulag adı verilen çalışma kamplarındaki ölümler nedeniyle "karanlık bir figür" olarak hafızalarda yer ediyor. Böylesine tartışmalı bir figürün başkentin merkezine bu şekilde geri dönmesi, Rusya'nın geçmişiyle yüzleşme biçimine dair ciddi soruları beraberinde getiriyor.
İnternette yayınlanan videolarda, bazı yoldan geçenlerin anıtın önüne çiçekler bırakması, toplumdaki kutuplaşmayı gözler önüne seriyor. Rusya'da yasaklanmayan sayılı muhalefet partilerinden biri olan Yabloko Partisi ise, bu replikanın kaldırılmasını talep ederek, bu durumu "tarihe tükürmek" ve "bir utanç" olarak nitelendirdi. Bu gelişmeler, Rusya'nın geleceğe nasıl bir mirasla ilerleyeceği konusunda önemli bir gösterge niteliği taşıyor.
