Senato'dan Trump'a İran için 'vur' izni çıktı

İran ve ABD arasındaki nükleer müzakereler, tarafların 5. kez masaya oturmasının ardından İsrail'in saldırısı nedeniyle askıya alındı.

İran, İsrail'in saldırısına füzeler ile karşılık verirken ABD ordusu B-2 bombardıman uçakları ile nükleer tesisleri vurdu.

ABD Başkanı Donald Trump, İran'ın nükleer tesislerine yönelik saldırıyı "muhteşem bir askeri başarı" olarak nitelendirdi ve "İran’ın önemli nükleer zenginleştirme tesisleri tamamen yok edildi" açıklamasında bulundu.

İran'daki nükleer programın denetlenmesi gerektiğini savunan Trump, "İran uranyum zenginleştirmeye devam ederse yeniden vururuz" tehdidinde bulundu.

SENATODAN TRUMP'A İZİN ÇIKTI

ABD Senatosu, ABD Başkanı Donald Trump'ın Kongre onayı olmadan İran'a karşı askeri harekatta bulunmasını engellemek amacıyla Demokratların öncülüğünde sunulan tasarıyı reddetti.

Demokrat Senatör Tim Kaine, Vietnam Savaşı sırasında ABD'de tek taraflı başkanlık yetkilerinin "askeri düşmanlıklara girişmesini kısıtlamak" için çıkarılan "1973 Savaş Yetkileri Kararnamesi'ne atıfta bulunan yasa tasarısının oylanması öncesinde konuştu.

Kaine, "Bu hafta yaşanan olayların, savaşın tek bir kişinin kararlarına bırakılamayacak kadar büyük bir mesele olduğunu gösterdiğini düşünüyorum." dedi.

Kaine tarafından 16 Haziran'da sunulan, Trump'ın, Kongre'den yetki almadan İran'a karşı askeri harekatta bulunmasını engellemeye yönelik tasarı, Senato'da 47'ye karşı 53 oyla reddedildi.

İRAN'IN NÜKLEER PROGRAMINDAKİ SON DURUM NE?

İran'ın nükleer yetenekleri ve elindeki nükleer materyali nasıl kullanacağına ilişkin tartışmalar alevlendi.

İşte 12 gün savaşı ve ABD'nin saldırısının ardından İran'ın nükleer programındaki son durum:

İran'ın nükleer uzmanlığı, önemli bilim insanlarının hayatını kaybetmesiyle muhtemelen zarar gördü. Saldırılardan önce İran, nükleer teknolojide özellikle kimya ve mühendislik alanlarında önemli atılımlar yapmıştı. Ancak saldırıdan sonra yeni bilim insanlarının çalışmalarının zaman alacağı öngörülüyor.

İran'ın uranyum madenciliği, saldırılardan etkilenmemiş görünüyor. Ülkenin merkezinde yer alan iki aktif uranyum madeni bulunan İran, son yıllarda ne kadar uranyum çıkardığını açıklamadı. Ancak İran, sadece Narigan madeninde bulunan uranyumun 50'den fazla nükleer silah elde edebilecek kapasitede olduğunu söyledi. İran'ın uranyum madenleri, ne İsrail'in ne de ABD'nin saldırılarında hedef olmadı.

İran'ın, bilinen tek uranyumu gaza dönüştürebilen madeni İsfahan'da bulunuyordu. İsfahan'daki bu tesis, ABD'nin düzenlediği saldırı ile ciddi şekilde hasar aldı.

ABD saldırısıyla, İran’ın doğal uranyumu zenginleştirme sürecini başlatmak için gerekli altyapısının önemli ölçüde devre dışı bırakıldığı bildirildi. Yeniden benzeri bir tesis inşa edebilmesi ise yıllar alabilir.

İran'ın nükleer silah üretebilmesi için en kritik nokta olan uranyumun zengileştirilmesi, saldırılar ile hasar aldı ancak hasarın boyutu belirsizliğini korudu.

İsrail ve ABD, İran'daki uranyumun zenginleştirilmesi için kullanılan 18.000'den fazla santrifüj bulunan tesisleri ve santrifüj üreten fabrikaları imha ettiklerini açıkladı. İran, başka gizli zenginleştirme tesisleri olduğunu iddia etti.

Uluslararası müfettişler, bu yıl İran'ın 400 kilogramdan fazla bomba yapımında kullanmaya hazır uranyuma sahip olduğu tahmininde bulunmuştu. Daha fazla zenginleştirilmesi halinde İran'ın 9 veya 10 adet atom bombası üretebilecek kapasiteye ulaşabileceğini öne sürmüşlerdi.

ABD'de yayınlanan bir rapor, Yaklaşık 10 arabanın bagajına sığacak kadar küçük özel varillerde depolanabilen uranyumun büyük bir kısmının saldırılardan önce taşındığını belirtti.

Raporda, bu duruma ilişkin kanıt sunulmazken Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı ve Avrupalı istihbarat servisleri, İran'ın zenginleştirilmiş uranyum stoklarını ülke çapında dağıttığına inandıklarını ifade etti.

İran'ın uranyumu tekrar katı metal haline dönüştürmek için bilinen bir tesisi vardı. İsrail, İran'ın İsfahan'daki uranyumdan metal üretimi sağlayan tesisini imha etti.

Uranyumun silah olarak kullanılabilmesi için kritik adımdır.